Marlene Dietrich
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Marlene Dietrich (* 27. Dezember 1901 ä Berlin); † 6. Mai 1992 ä Paris) woch ön dütsche Schauspellerin un Sängerin, di önö jruuße Deel van här Lääve en d USA jöläävd had. Hörö Jeburtsnaam woch: Marie Magdalene Dietrich.
Marlene als Kengk un jong Schauspellerin
Ändere.jpg){kind=link}
Marie Magdalene wood als zweide Doohter van önö Poliss ä Berlin jeboore un joov sisch at em Alder va 11 Joohr dr Naam Marlene. Als hörö Papp storv, hiirode hör Mamm ö zweide Mol, önö Mann, dä ävver em Ischde Weltkresch öm öt Lääve koom. Em Joohr 1918 kräät sö Musikongerrecht an ön Musikhuchschüll ä Weimar. Drei Joohr spiidr, 1921, böschloss sö hör Studium ä Berlin wiir z maache, mood ävver opjrond van ön Krankheed ophüüre. Su entscheed sö sisch, Schauspellerin z wäde. No öt Vöörspräche am Dütsche Theatr ä Berlin joov Max Reinhardt hör ön Stell. Öt wore zwar mä kleene Rolle, di hör zojösproche woode, ävver öt reichde, öm jönoch Jeld z vordeeene, öm z lääve, un Knöpp vöör Schauspellongerricht bleed och noch.
En di Zitt veel hörö ischde Film, önö Stommfilm, dä „Su send d Männer“ hosch. Angere koome dono, un zösamme met hörö bekanndste Stommfilm Der blaue Engel entstänge 16 Filme oohne Tun. Ä enne dovan liirde Marlene hörö spiidere Mann Rudolf Sieber kenne.
Em Joohr 1929 wood Marlene jövrood, övv sö Loss höd, en dr Film „Der Blaue Engel“, enne van d ischde dütsche Tunfilme, ön Hauptroll z spelle. D Roll van öt Lola vorholp hör zm Dörchbroch.
Emijratiun
ÄndereZösamme met Regisseur Josef von Sternberg övvernomm Marlene Rolle ä Filme ä Hollywood. sö koom en Amerika su jott a, dat sö ö Anjebot va Josef Goebbels usschloch, wärm zöröck no Dütschland z komme. Filme onger d Rejii va Alfred Hitchcock, Ernst Lubitsch un Billy Wilder vorholpe hör dazo, enn van d bökanndste Schauspellerinne ä Holywood z wäde. 1939 entscheed Marlene sisch, dö Staatsbürgerschaff van d USA a z nämme. Vo do a, holp sö dütsche Flüchtlinge, ä Amerika önö Voss op d Ääd z kriije.
1930 wood Marlene zm Kassejeff erklärd. Dat zwong hör, sisch anger Rolle z söcke. Su wood dat Marlene us dr Blaue Engel ön sängende un öm sisch houwende Barvrau.
Marlene em Zweide Weltkresch
Ändere
Marlene held Hitler iwisch vöör önö Vorbrächer un ongerstötzde d Soldate, di em Zweide Weltkresch jäje Dütschland kämpfde. Mo soch Marlene ä Europa un ä Afrika beij d Soldate un maade hör met hör Sänge un Danze Modd un Vreud.
Als Marlene Soldate bösood, wood sö van dütsche Vraue bejrööst un di laate sujar zösamme, öm hör önö Koch z backe. Dat wood ävver net övverall ösu jeseeh. Völl mente, dat sö dat net jäje Hitler däng, da töt jäje öt dütsche Volk wöch. Ä Amerika un Frankreich woode hör Orde vöör hör Wärk övverreichd.
Marlene en d Nokreschszitt
Ändere
No dr Zweide Weltkresch woch sö komm noch ä Filme z see. Sö soch hör Roll op d Büühn, wo sö jruuße Erfolje hod. Shows op d janze Wält zeechde di Vrau, di met hör Stemm Opsee erreechde. Zosätzlich maate hör Kleer va sisch mulle, di su ussjövalle wore, dat di Ziidunge dorövver schreeve. Ä Israel schaffde Marlene ön Sensatiun. Öt woch vorboone, Leddcher ä Dütsch op d Büühn z sänge. Marlene held sisch ävver net dora. Sö saad dozo, dat sö net ee Leddche sängd. Nüng woode va hör jesonge. Dat Volk, dat sö hood, kräät z iisch önö Schräck, ävver no ön kotte Zitt wood doruss Vreud un öt Klatsche noom ke Äng.
Dütschland bösood Marlene Dietrich ö paar Mol. Dobeij koome hör Optrette siihr jott a, ävver zweimol joov öt Ärjer. Eemol speude ä Mädsche ä Düsseldorf Marlene a, un eemol wood sö met ä Ei böworpe.
Marlenes leitzde Optrett woch em Joohr 1975 ä Australije. Dobeij broch sö sisch önö Knouch. 1979 wood hörö leitzde Film jedriihnd.
Marlene no 1979
Ändere
No 1979 trock Marlene sisch en hör Wonnig ä Paris zöröck un woch net mi onger öt Volk z see. Marlene wood krank, hong an d Flasch un nomm Tablette. Marlenes Doohter kömmernde sisch öm hör Mamm. Önö jeplande leitzde Tatsachefilm met hör wood va Marlene aavjöbloose.
Marlene Dietrich storv am 6. Mai 1992 ä Paris, wood ävver ä Berlin bejraave. Hör Jraav litt en d Nöhde va dat van hör Mamm. Övver hörö Duud es winnich bökannd wode. Öt weed vorzalld, dat sö önö Schlachanvall kräje hod.