Di usserjewönnliche Denge, di Saturnin Farandola erläävde
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Di usserjewönnliche Denge, di Saturnin Farandola erläävde, op Huchdütsch weed dat met Die außergewöhnlichen Abenteurer des Saturnin Farandola övversatze, es önö Stommfilm, dä em Joohr 1913 ä Italije un Frankreich jedriint wood. Hä had ön Längde va 77 Minütte un wood am 25. November 1913 öt ischde Mol jezeechd.
Woröm öt en dä Film jäng
ÄndereNet alles van dä Film es erhalde blevve. Jezeechd weed em Deel „D Aapeinsel“, d Kengkheed van Saturnio, dä dörch önö Scheffbroch sing Äldere vorloore had un beij Aape opwaaßd. Di kriije ävver bo jrau Hoore, als sö merke, dat Saturnio bo kenne Stäz had un vorsöcke alles, dat dä waaßd. En d ischde 7 Joohr liird hä sich jenau ösu flott z bewäje wi di Deere un kann bald su jott klömme wi jedde Aap. Als hä 17 Joohr ald es, träcke sö häm ävver immer noch met dä vählende Stäz op un hä beschlössd, di Aapeinsel z vorlosse, setzt sich op önö Boohmstamm un maad sich op Lapp. No ön Zitt treffd Saturnio op Mänsche, met dönö hä ävver net mulle kann, da hä mä d Aapesproch sprechd. Sö nämme häm op öt Scheff op un mache önö Matros us häm. Beij önö Kampf met Pirate wäde alle vam Scheff övverwältichd un metjenomme. Öt kütt zo önö Kampf, beij däm dr Kapitän van öt Scheff si Lääve vorlüssd un Saturnio dä neue Kapitän weed. Als Saturnio met öt nett Mäddche Mysora em Stelle Ozean tauchd, weed sö van önö Walvesch vresse. Saturnio vorsöckt zwar, sö z rette, ävver dat jeet donävver. Dä Walvesch weed spiir van Vescher jevange un an önö Zoo vorkloppd. Dä Övvichde, önö jecke Professor, vreud sich, dat hä su schünn Deer ä sing Sammlung had un moss vassstelle, dat op eemol ön Vrau us d Mull van dä Wal örussklömmd. Dat kütt en d Ziidung, di Saturnio en d Vengere välld, un hä sprechd met dä Professor, dä Mysora ävver net vreij jävve well. Met d Hölp van ön Aapearmee schaffd Saturnio öt, si Mysora vreij z kriije, un beede send jlöcklich.
En önö angere Deel van dä Film driivd sich Saturnio ä Indonesie öröm un söckd do önö wisse Elefant, dä dr Könnig va Siam jeklaud wood. Watt Saturnio net weeß, es, dat dr Ovvichde van d Polisse dat jedoh had. Als hä dr Könnig sing Hölp aabeene well, schlössd dr Polissechef häm un sing Lüüh en. Saturnio un Mysora schaffe öt ävver, vreij z komme, un jaare häm. Töschebee had dä ävver dr Elefant at vorkoovd un Saturnio had önö neue Jechner, dä häm vassnämme lädt. Hä un sing Lüüh wäde zm Duud vorurdeeld, ävver Mysora schaffd öt, häm z rette. Saturnio, Mysora suwi Saturnios Männer brenge dä wisse Elefant zm Könnig zöröck un vordeene dodörch Hömmele Jeld.
Em dreide Deel driivd öt Saturnio no Afrika, wo hä met Mysora zösamme zwei entvührde Könnijinne, di va Mänschevresser vöör d Zupp vorjeseeh wore, vreij kitt. Ävver domet net jenoch, hä moss och jäje weld Deere kämpfe un mä weil hä d Aapesproch sprechd, schaffd hä öt, Mysora un die zwei Könnijinne us d Hand van Jorillas vreij z kriije.
Em viirde Deel jeehd öt öm zwei Bundesstaate va Amerika, di sich beede d Niagaraväll onger dr Naahl risse welle. Phileas Fogg, dä vöör dr Süüdstaat kämpfd, sorchd dovöör, dat Saturnio va Indianer jevange weed. Met d Hölp van ön Indianervrau schaffd hä öt ävver, vreij z komme un schleed sich op d Siih van dr Nordstaat, wo hä Övvichde van d Armee weed. Di schaffd öt, dr Süde z besiije, ävver isch önö Kampf ä Ballons maad kloch, dat Saturnio dr Phileas Fogg övverläje es. Phileas Fogg kütt öm öt Lääve, un Saturnio reist met si Scheff zöröck no d Aapeinsel un sö lääve zösamme met d Deere als jlöckliche Famelisch.
Watt beij dä Film opvälld
ÄndereDä Film bestäng us 18 Deeler, di je 20 Minütte lang wore. Dat, watt jezeechd weed, sitt a völl Stelle wi beij di Filme va Georges Méliès us.
Dä Film baseerd op ö Boch va Albert Robida, dä dat 1879 örussjoov. Öt sold ön Parodi op Jules Vernes se, un völl Fijure hand sujar d sälve Name, wi Jules Vernes sö brudd.
Wä metspelld
ÄndereD Hauptroll, Saturnio, weed va Marcel Fabre (1885 – 1927) jespelld. Nilde Baracchi wood ä d Kostümme van Saturnios Vröndin Mysora jestoche. D Rejii vührde Luigi Maggi un Marcel Fabre.