Wisse Emijrante
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Wisse Emijrante es öt politsche Wood dat meeßtens ä Frankreich, d USA un ö Ängland jebrudd weed, öm Russe, di va Russland en d Zitt van d Russische Revolutiun un dr Russische Börjerkresch ussjewandert send weil s jäje d Russische Politik woore, z beschriive. Önö angere Ussdrock, dä meetstens von d Usswanderer sälvs jebrudd weed es Ischde Well Emijrante. Ä Russland sälvs wood tösche 1920 un 1980 dä Ussdrock Wisse Emijrante meestens jebrudd, watt ävver önö nejative Äschlaach ha solld. Seijd öt Äng van d 1980er Joohre wääde d Russe, di öt Land tösche 1917 un 1922 vorlosse hodde, mä noch ischde Well Emijrante jenannd.
Völl Wisse Emijrante hodde sisch an d Wisse Armee bteilicht sujaar ongerstötzt. Dobeij moss böacht wääde, dat dä Ussdrock döck vöör all di Lüüh jebrudd weed, di Russland vorlosse hodde. Ö paar, wi Mensheviks un d sozialistische Revolutiunäre woore zwar jäje d Bolschiwike ävver s hand ni d Wisse Armee ongerstötzt. Öt woore sujar wälche doronger, di jäje d Politik woore.
Öt moss dorop häjewässe wääde, dat dat Wood Wisse Emijrant än d UdSSR völl döcker met önö nejative Äschaach benotzt wood als öt d Usswanderer sälvs brudde, di sisch döck mä Russische Usswanderer nannte övv va Russische Militär Emijrante sproche. Dat ävver mä, wenn s an d Wisse Armee deeljenomme hodde.
D meetste Wisse Emijrante hand Russland tösche 1917 un 1920 vorlosse. Dat woore tösche 900.000 un 2 Milliun Lüüh. Völl hand dat tösche d 20er un 30er Joohre jeschafft. Angere woore van d neu Russische Rejiirung vottjejaahrd woode. Onger d Wisse Emijrante vong mö all Zoote va Lüüh, aajevange beij d normal Soldate un d Offizeere bes z d Kosakke, Lüüh met ön Ussbeldung an d Huchschüll, di uss al Beroffe koome, vordrävve Jeschäftslüüh un Landbesetzer. Mo troff ävver och öt d vreuere russische Rejiirung doronger, Anti-Bolschewikke us dr Börjerkresch. Öt brudde sujar kenn eschte Russe z see.
Woher s koome Ändere
D meetste Russe koome va Süd-Russland, d Ukraine un öt vorschlooch s en d Türkeij un no anger slowakisch Ländr wi Jugoslawie, Bulgarie, d Tschechoslowakei un Pole. Önö Hoof jäng och no Ästland, Lättland, Litaue, Finnland, Dütschland un no d Franzuse. Ä Berlin un Paris äntwäggelnde sisch ön jruuße Emijrantejemeenschaft.
En un no dr 2. Weltkresch trokke völl Emijrante no Ängland, d USA, Kanada, Peru, Brasilie, Arjentinie un Australie.
D Wisse Emijrante woore jäje dr Kommunessmus un soore d UdSSR net als Russland a. S betrachde d Zitt tösche 1917 un 1991 als ön Zitt, wo Russland van d Sowjets besatze woode woch.
Önö net z ongerschätzende Deel van d Emijrante kutt mo als Monarchiste, dat heecht Ongerstötzer van d Monarchi bezeechne. Dobeij woch völl van dönö kloor, dat d Politik va Russland van öt Vol bestemmt wääde solld.
Völl Emijrante vorsoote hön Kultur, di s metjebraad hodde, usserhalb va Russland wiir lääve z losse. S hoffde, dat dat hälpe kütt, no önö Wääßel en d Rejiirung, d ald Kultur wärm no Russland zöröck z bränge.
Watt d Religiun ajeed, so beschriivd dat jott önö Satz van Bischoff John of Shanghai un San Francisco, dä vöör d Russisch Ortodoxe Kerch usserhalb va Russland sprääche dorf. Dä saad em Joohr 1938 op öt All-Diaspora-Träffe:
D Russe em Ussland op d janze Weld dörfe vruuh se, dat s em Ledd van dr Ortodoxe Jlaube lääve, su dat all Völkr, di send, watt vöör ö joo Werk va dönö jedooh weed, osse Papp em Hemmel rööhme könne un dodörch sälvs Hölp vänge.
Völl Emijrante jloote, dat öt hön Opjaav wöch, van d Länder, wo s jraad läävde, jäje d Russische Diktatur z kämpfe. S hoffde dorop, Russland z bvreie. Di Vörställung koom z önö jruuße Deel van dr Jeneral Pyotr Wrangel, dä saad, dat dr Kampf öm Russland net z äng wöör, hä hödd mä ön anger Form a jenomme.
Önö Alde van d Wisse Armee, Vasili Orekhov, dä och d Ziidung Sentry örussjoov, saad als Antwood dorop:
Öt weed ön Stond – jlöövd misch dat – öt weed s jävve, wenn di em bvreide Russland os vroore weed: „Watt höd ör jedooh, öm dovör z sorje, dat ming Weehrjeburt flott kütt“.Losst os kenne ruuhe Kopp kriije, lott s stolz dorop see, he em Ussland z see. Em Momong send wer vott va os Moddeland. Lott os op alle Ebene net mä a Russland jlööve, lott os dat dörch Heldetate, Opfere un dr Zsammehald van os Famelie vorsöcke un astreebe, lot tos dat vöör d Lüüh do, di net ophüüre, d Häng z hääve, öm vöör d Vreiheed z kämpfe.
Watt di Orjanisatiune dänge Ändere
D Emijrante formde ongerscheedliche Orjanisatiune öm vöör hön Land jäje d Sowjets z kämpfe. Su entstäng d Russische All-Military-Union, d Broorschaf van d Russian-Truth un dr NTS. Di Orjanisatiune woode öt Ziil va russische Spetzele, Ajente, di lusternde, wat do aavjäng.
Öt joov ävver och wisse Emijrante, dönö jeveel, wat ä Russland entstäng. Di woode Vrönde van öt Vaadrland Russland jenannt. S jründe Orjanisatiune wi Mladorossi, Evraziitsi un Smenovekhovtsi.
Em 2. Weltkresch kämpfde völl Wisse Emijrante vöör russische Bvreungsorjanisatiune. Op di anger Siij kämpfde och völl jäje d Nazis z. b. en d Ongerjrondbewejunge van d Franzuse. Em Kresch sälvs troffe völl vreuere Russe us va Dütsche besatze Jäjende. Di notzde d vorloore Schlachte van d Dütsche öm en d Sowjetuniun z flüchte.. Angere woore Jevangene ä Dütschland övv Österreich un woode zo Zwangsarbeeder, bleete ävver trotzdem do. Di woode zo ön zweide Well va Wisse Emijrante. Di paasde sisch d anger Wisse Emijrante ävver flott a.
No dr Kresch kämpfde d wisse Emijrante mä noch en d Jrupp NTS wiir jäje d Sowjets. Di anger Orjanisatiune löößde sisch op, angere kömmernde sisch mi doröm vöör d Jurend jätt z do. Su entstänge d "Russische Pfadfinder em Ekßil" di sisch öm örawaaßende Kenger kömmernde, di önö vöör-russische Hängerjrond ä Kultur un Ärve ha sold.
D Wisse Emijrante vorsoote d Kerch vöör d sowjetische Äfloss z schötze. S jründe d Russische Ortodoxe Kerch em Ussland. S entstäng em Joohr 1924. Di Kerch jitt öt hüü noch un bliid dr Meddelpunkt van d Russische Ortodoxe Jemeenschaf em Ussland. Am 17. Mai 2007 knöpfde schloss d Jemeenschaft wärm dr „Act of Canocical Communion“ ön Vorbindung z dr Patriarch va Moskau und at no övver 80 Joohr Trännung.
Websiij Ändere
|
Hee dä Atikel eß anfänglesch översatz uß de Wikipedija op Änglish |