Sendai-Ärdbebe va 2011
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Beij öt Sendai-Ärdbebe va 2011 handelnde öt sich öm ee van d schwötzde Ärdbebe, di mo je jemeiße had. Am 11. Määz 2011 waggelnde d Ääd onjeväär 130 km vöör d japanische Stadt Sendai. Jemeiße wood ön Stärke van öt Bebe, di beij 8,9 op d Richterskala loch.
Jätt övver dat Ärdbebe
Ändere
Öt wood vassjestalld, dat dat Ärdbebe en ön Deepde va 24 - 25 km stattvong. Dat Waggele van d Ääd kutt ä janz Japan vassjestalld wäde. A Land wood noch ön Stärke va 7 jemeiße. Völl Huuser un Fabrikke jänge kapott övv brannte aav. Dörch dat Ärdbebe entstäng ön jruuße Wasserwell, önö Tsunami, dä ön bes zo 10 Meter huch Wasserwand jäje d Köste van d japanische Insel deude. 700 Kilometer pro Stond woch di flott. Besongisch schwoch jetroffe wood d Stadt Sendai, di zm jruuße Deel kapott jemaad wood.
Watt zo dat Ärdbebe vührde
ÄndereVöör Japan stüsse vorschiedene Äädplaate opee. Do treffe sich di Pazifische- un d Nordamerikanische Plaat, wobeij Spannunge opträäne. 83 mm maad dat öt Joohr us. Önö Jraav, dr Japanjraav, entstäng. Löse sich di Spannunge op, ruggeld d Ääd, watt als Ärdbebe a Land un als Seebebe em Meer jemeiße weed. Dat Bebe vam 11. Määz woch net öt ischde, völl klenge Bebe hod öt at vörhen jejovve.
Schäde
ÄndereAm Dach no öt Bebe wore di Schäde noch net aav z see. Öt wood va 1000 Dude jesproche, wobeij dä Tsunami d meetzde Mensche ömbraad hod. Völl Hüüser send kapott jejange, ö Ölwerk ä Brand jejange, Stroße un Brögge könne net mi jebrud wäde. Noch net aavzösehende Schade had dat Bebe beij d Kärkraftwerke van öt Land aajerichd. Dr Strom zo öt Werk Fukushima I es ongerbroche, su dat d Pompe net loufe, dä Brennstoffkär övverhetze kann un d Jevaahr bestehd, dat öt zo önö GAU, dr Jrützde Aazönämmende Onvall komme kann. Lüüh, di en d Nöhde wonne, moote d Wonnunge vorlosse.
