Palau
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Palau es ön Republik em Stelle Ozean. Di mi als 200 Insele liije onjöväär 800 km östlich van d Filippine. Öt es enne van d jöngßde Staate, di öt op d Wält jitt.
Jätt va vreuer
ÄndereWi dö ischde Mänsche op di Insele komme send, weeß mo net. Övv öt sisch öm Lüüh va Asie övv us d Südsee handele däng, kutt net vassjöstalld wäde.
Övver Dusende va Joohre hodde dö Vraue op Palau öt Saare. Dörch Vraue wood alles vorärvd un sei böstämmde och, wo öt lang jäng.
Övver d ischde Joohre va Palau weeß mo net völl. Sälv övv 1543 dä us Spanie dörch d Wält reisende Ruy López de Villalobos di Insele vonge had, es unsecher. Secher es, dat em Joohr 1783 önö Ängländer, Henry Wilson, beij önö Scheffsongerjang, op enn van di Insele a Land jäng. Hä joov d Insele och dr Naam Palau.
Em 19. Jahrhondöt resse sisch d Spanier, d Ängländer un dö Dütsche Palau onger dr Naahl. Als öt zo jäck zojäng, solld dr Papst entscheede, wäm Palau jöhüüre soll. Hä joov öt d Spanier, di angere dorfe öt ävver notze. 1898 vorloore d Spanier di Insele ävver wärm a dö Dütsche, di dat Land bes zm Äng vam Ischde Weltkresch bösooße. Japan övvernomm di Insele bes zm Äng vam Zweide Weltkresch. D UN woore dono di, di vöör Palau zoständich wore. 1994 entscheede sisch d Lüüh op Palau dovör, önö onaavhängije Staat z belde. Seijd di Zitt es Palau ön Demokrati met önö jöwäählde Präsident. Öt jitt ävver ön äng Zösammöarbeed met d USA.
Em Joohr 2009 wood övver Palau jömuld, öt hod 17 Jövangene us Guantanamo opjönomme.
Öt Staatsjöbiit
ÄnderePalau weed ä 18 enkele Vorwaltungsjöbiite ongerdeeld. Öt jrüützde es Koror, ä däm 2/3 van d Lüüh lääve.
D Natur op Palau
ÄndereD Natur op Palau es noch meeßd onjöstürd. Sälde weed jömäld, dat Lüüh met Dünamit Visch vange. Dr ischde Natiunalpark vöör Haivesche wood op Palau jöjründ.
Weetschaff
ÄndereÖt Jeld weed op Palau dörch d Turiste un dr Veschvang vordeend, wobeij d Reffe un d jösonke Scheffe us dr Zweide Weltkresch d Deere atrekke. Schnorchele un Tauche maad he völl Vreud.