Albrecht Dürer
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Albrecht Dürer (* 21. Mai 1471 ä Nürnberg; † 6. Aprel 1528 ä Nürnberg) woch önö dütsche Möler un Mathematiker, dä en d Zitt van dr Humanismus un d Reformatiun ön jruußö Roll spelld.
Si Lääve
ÄndereAlbrecht Dürers Äldere koome us Unjarn no Dütschland. Hä woch ee va drei Kenger. Va sing Mamm es bekannd, dat sö döck krank woch un 18 Kenger krääje hod, di ävver bo alle storve. Singe Papp, da Joldschmett woch, noohm Albert döck met ä sing Wärkstatt un su kutt sich dä Jong at vrösch met öt Wärk vortraud mache. Tösche 1486 un 1490 ändernde sich dat. Albert maade ön Liihr beij dr Möler Michael Wolgemut. Dobeij veele ävver och ö paar schünn Kupfersteche aav.
Va Ustere 1490 bes Pengste 1494 jäng hä op Wanderschaff. Jenau es net övverlävverd, wo öt häm hen vorschloch. Mo nämmt ävver a, dat hä ä Holland un em Elsass jewääh woch.
Em Joohr 1494 hiirode Albrecht Dürer. Kenger stammde net us di Famelisch, watt dozo vührde, dat da Stamm van d Dürers usstorv. Kott no sing Huchzitt reiste Albrecht no Venedich, ön Reis, di häm lang dörch dr Kopp jejange es un dozo vührde, dat ön Belderserich entstange es. 1495 koom hä wärm no Nürnberg zöröck.
1497 maade Albrecht sing eeje Wärkstatt op, di hä zösamme met Hans Schäufelein, Hans von Kulmbach und Hans Baldung Grien bedreev. Us di Zitt send völl Belder övverlävverd. En di Zitt vong Albrecht Dürer a, Spass an dr Kupferstech un dr Holzschnett z kriije.
Tösche 1505 un 1506 reiste Albrecht Dürer wärm no Venedich, wo zo di Zitt d bekanndste Möler us d Renaissance wi z. B. Tizian, Giorgione, Palma il Vecchio un Giovanni Bellini werkde. Döheem jäng öt met Dürer berchop. Hä wood em Joohr 1506 Jenannde van dr Jruuße Root van d Stadt Nürnberg. Domet entscheed hä och övver d Konzt.
En di Zitt öm 1510 veehle völl bekannde Wärke van Dürer. Dozo jehood „Öt jöngste Jericht“, 20 Belder va Maria suwi Dostellunge va Hellije. Hä vorsood sich och ä neu Technike wi z. B. d Koldnoldtechnik em Ömjang met Koffer.
Tösche 1518 un 1520 werkde Dürerr meeßd op öt Jebiit van d Proportiunsliihre, watt sich ävver 1520 wärm andernde, als hä no Holland opbroch, ön Reis, die bes 1521 duurde. Di Holländer wore jäck vöör Vreud, häm en hör Land bejrösse z könne.
Albrecht Dürer un Kaiser Maximilian I.
ÄndereDürer hod önö heeße Droht zo Kaiser Maximilian I. Öt weed vormut, dat dä em Joohr 1511 entstange woch un dörch Willibald Pirckheimer vormeddeld wood. Belder, di vöör Maximilian jemold woode, stammde ävver net mä va Dürer. Och Hans Burgkmair, Hans Schäufelin, Albrecht Altdorfer, Lucas Cranach un Jörg Breu wore vöör dr Kaiser am vrassele.
.jpg)
Albrecht Dürers Krankheed un singe Duud
ÄndereAls Dürer va sing zweide Reis us Holland zöröck koom, hod hä sich met Malaria aajestoche un erkrangkde dora schwoch. Kenne hod erwaad, dat hä am 6. Aprel 1528 em Alder va mä 57 Joohr storv. Opjrond va sing Ping had hä net mi völl jewerkd.
Dürer wood op dr Kerchhoff „Johannisfriedhof“ ä Nürnberg bejraave.
Dürer em Film
ÄndereEn d em Joohr 1928 uropjevüührde Stommfilm „Luther – Ein Film der deutschen Reformation va Hans Kyser woch och Albrecht Dürer, jespellt va Max Grünberg, z see. En önö angere Film, „Jörg Ratgeb – Maler“, däm d DEFA 1978 driihnde, wood Dürer va Martin Trettau dojestallt.