Zoch van d Erinnerunge
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Dr Zoch van d Erinnerunge, op Huchdütsch weed vam Zug der Erinnerung jesproche, es ön Ussstellung op Räähr, di seijd öt Joohr 2007 dörch Dütschland un Poole ongerwäß es un dobeij a di Hondötdusende Kenger erinnere soll, di en d Zitt van dr Nationalsozialismus met d Baahn ä Konzentraiunslajere braad wode send un dono hän Lääve vorloore. Dozo jehüüre zm Beispell d Zochtransporte va Holland en öt Vornichtungslajer Sobibór.
Jätt va vreuer Ändere
Öt woch jeplant, dat dr Zoch em Joohr 2008 a 63 Bahnhöff Statiun maade un dann am 8. Mai 2008 ä Oświęcim, dat onger dr Naam Auschwitz bekannd es, si Äng vängd. Bes dohen hodde sich ävver 240.000 Lüüh d Usstellung aajekekke. Dorophen wood entscheede, dat dr Zoch van d Erinnerung och en di Foljejoohre wiir an d schlemm Zitt erinnere solld. Bes 2010 besoote övver 390.000 Persune dr Zoch.
Jetrocke weed dä Zoch van ön Dampflock, hänger dör 2 Warels hange suwi ön ongerscheedliche Zaahl va zosätzliche Bejleitwarels. Beij d ischde Vahrte wood dorop jeacht, dat dä Zoch van d Erinnerunge mä do Statiun maade, wo Deportatiune dörch d Gestapo un d Reichsbahn stattvonge. Dobeij volchde dr Zoch kenne Wäch, däm d Deportiunszöch vröjer jevaahre wore. Als Äng van d Tuur hod mo dr 8. Mai usjesood. Dr 8. Mai jild als dä Daach, a däm öt NS-Rejiim un domet dr Zweide Weltkresch z Äng jäng.
Watt em Zoch z see es Ändere
Wä dörch d Ussstellung em Zoch jeehd, dä kann sich akikke, wi di Deportatiun aavleef, aajevange vam Deportatiunsbescheed, övver öt Vorlosse van d Wonnig un dr Wäch zo d waadende Zöch. Mo erveehrd ävver och, dat jädde, dä en dr Zoch zm Konzentrationslajer jevahre weed, dovör 2 Pfennije pro Kilometer bezahle mood, bezahle mood, öm dono ömjebraad z wäde. Alles weed an Beispeller va Kenger jezeechd. Ävver och d Lüüh, di vorantwortlich woore, wääde vörjestalld. Ald Beleje könne bekekke wäde.
Stritt met d Dütsche Baahn Ändere
Dä Vorein, dä vöör dä Zoch van d Erinnerunge d Vorantwortung övvernomm, erwaade van d Dütsche Baahn, da sö nüüß vöör d Notzung van d Jelise zaahle moote. Di soch dat ävver angisch un stald Rechnunge us. Dodörch koom öt zo Kniiß, wobeij dä Vorein saad, dat d Baahn jo damols Hömmele Jeld van d Deportatiunsopfere krääje hod. D Baahn meent dojäje, dat jedder, dä di Jleise brudd, dovör zahle moss un dat dat sonß jäje d Jlichheet vorstüssd. Em Joohr 2008 sproch sich ävver dä Vörstand van d Baahn dovör us, 100.000 Euro an ön Jüddeorjanisatiun z övverwiise. Usserdäm koome ö Joohr drop noch 175.000 Euro vöör dr Vorein sälvs.
