Jääch
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Jääch, op Huchdütsch weed va Gerste jesproche, es ön Zoot va Jraß, di zo d Jattung Hordeum jehüüd. Sö es ön vöör d Mänsche net mi vutt z denkende Koorart, da sö vöör Lävensmeddele, als Voohr vöör d Deere un zm Brouwe va Biir jebrud weed.
Beschriivung va d Planz
ÄndereJääch es ön eejöhrije Planz. Dat heechd, dat sö ä ee Joohr jesiihnt weed, blööd un Soohm werpd. En dat Joohr weed sö tösche 70 cm un 1,2 m huch. Dr Blötestand beld d Äähr us, di tösche 8 un 15 cm lang es un döck ösu schwoch weed, dat sö dr Kopp hange lädt.
Jätt va vreuer
ÄndereJääch koom us dr Orient un dr Balkan. Dat woch öm 15.000 vöör Christi Jeburt. Zösamme met Einkorn un Emmer wor dat öt ischde Koor, dat d Mänschheed aabouwde. Öm 5.500 v. Chr. tauchde Jääch och ä Europa op. Em Meddelalder wood Jääch als Veehvoohr vorvoohrd. Völl Jääch weed beij öt Brouwe va Biir jebrud. Van Mänsche weed mi Weeß, Mais un Riiß jesse.
Wi sö waaßd
Ändere
Jääch weed em September jesiihnd, driivd us un bliid en di Jrüüde övver dr Wengkter. Em Vröschjoohr waaße d Halme. Öt jitt ävver och ön Zoot Jääch, di em Vröschjoohr usjesiihnd weed un no onjeväär 100 Daach jeerntet wääde kann.
