Ongerscheide zwesche Versione vun dä Sigg „Leonardo da Vinci“

'''Leonardo da Vinci''' (* [[15. April|15. Aprel]] [[Joohr 1452|1452]] ä [[Anchiano]] beij [[Vinci (Toskana)|Vinci]]; † [[2. Mai]] [[Joohr 1519|1519]] op öt [[Schloss Clos Lucé]], [[Amboise]]. Eejentlich hosch hä ''Leonardo di ser Piero''. Hä woch [[MolerMaler|Möhler]], [[Bildhauer|Beldhouwer]], [[Architekt]], [[Anatom]], [[Mechaniker]], [[Ingenieur]] un och noch Naturfilosof.

Leonardo koom us ön jruuße [[Familie|Famelisch]]. Singe [[Familie|Papp]] woch ''Piero da Vinci'', wobeij dä Zosatz ''da Vinci'' dorop häwiißd, dat di Persun us dä Ocht [[Vinci]] kütt. Piero woch viirmol vorhiirod un kräät no Leonardo noch 9 Sööhn un zwei Dööhtisch. Leonardos [[Familie|Mamm]] woch dö [[Sklavin]] Caterina, di ön Zitt lang beij Piero da Vinci wonnde, spiir d Famelisch vorlosse had un önö angere Mann us Vinci hiirode. Met däm kräät sö noch 5 [[Kind|Kenger]]. Leonardo bleed ävver beij Piero da Vinci.

Am Äng van sing [[Ausbildung|Liihr]] hood Leonardo ävver net beij Verrocchio op. Hä bleed un sing ischde Belder entstänge. Dozo zälld d [[Dööf Christi]], ö Beld, dat hä zösamme met Verrocchio 1475 molde. Watt hä an dat Beld jönau jömold had, es schwoch z saare, da mo dat Orijinalbeld met [[Ölfarbe|Ölvärv]] övermold had. Ön Technik, di Leonardo usszeechnet, [[Gesicht|Jesech]]ter weech z zeechne, vängd sisch ävver an ö paar Stelle.

Em Joohr 1477 hod Leonardo Flupp. Hä vong ä ''Lorenzo I. de’ Medici'' enne, dä Jeld jönoch hod, öm häm z bözaahle, damet hä mole kutt. En di Zitt entstänge Leonardos ischde bökannde Belder, wi [[Madonna Benois un Ginevra de’ Bencis]]. 1481 woch Leonardo at ösu bökannd, dat hä önö ischde Opdrach vöör ö Altarbeld kräät. Em Kluster San Donato molde hä [[Anbetung der Heiligen Drei Könige|Öt Aabäähne van d Hellije Drei Könnije]]. Völl Jeld vordeente hä domet ävver net, un hä woch vruuh, dat sisch 1481/1482 d Möjelichkeed boohn, vöör d Famelisch [[Sforza]] z mole.

Sing Plän, dr Dom ä Mailand z vorbessere, koome ävver net ösu jott a, wi hä hoffde. Dorophen entworp hä d Plän vöör ö Baadehuuß. Jlichzittich vong hä a, sisch met dr Opbouw van dr Liiv z böschäfftije. [[Geometrie|Jeometri]] un [[Dynamik|Dünamik]] jöhood och zo di Denge, di häm dörch dr Kopp jänge. Watt häm net ä Rauh leed, woch sisch Jödanke dorövver z maache, wi sisch ä [[Pferd|Pääd]] böwächd. Als hä aavong, övver öt Bearbeede va [[Bronze|Brongße]] no z denke, stäng d jrüützde Brongßestatue, di öt zo d damalije Zitt joov, nüüß mi em Wäch. Us Jeldmangel wood di Fijur dann ävver doch ni jöbouwd.

Vöör d Kersch ''San Francesco'' ä Mailand molde Leonardo ön Madonna en ön Jrotte. Dat ischde Beld, dat va häm jömold wood, wood ävver net akzepteert. Öt zeechd ön kald Hööhl un [[Jesus]] oohne [[Gold|Jold]] un [[Heiligenschein|Hellijesching]]. Dat Kattolische [[Dogma]] leed sujätt net zo. Dat Werk, dat tösche 1483 un 1486 entstäng wood ni jözeechd un steehd hüü em [[Louvre]]. Dat zweide Beld, dat dr Wonsch van dr Opdrachjävver entsproch, molde Leonardo tösche 1493 un 1508, ävver hä made öt net janz vädisch. Ambrogio de Predis molde dä zweide Deel.

Em Dezember 1499 trock Leonardo zösamme met singe Vrönd [[Luca Pacioli]] no [[Venedig|Venedich]]. Leonardo vorsood, do Werk z vänge, schaffde dat ävver net, su dat di zwei wiir no [[Florenz]] reiste. Leonardo bleed do bo ö Joohr en ö Kluster, vorsproch zwar, ö Altarbeld z mole, vong domet ävver net a. Naturwesseschafde maade häm mi Vreud. Iisch 1501 zeechde hä di Mönche van dat Kluster ö Beld, dat hä op önö Karton jözeechnet hod. Zwei anger Künstlere moolde dä Entworf vädisch un isch am Äng joov Leonardo dat Beld dr leitzde Schleff.