Ejndhoave
Ejndhoave (op huhdütsch on neddelängsch Eindhoven) es en Stadt on Jemeende en d'r Provenz Noord-Brabant em Südde van de Neddeläng. Vanaan 1961 es't nôh Enwonnezaal jemesse de fünneftjrüüßte Jemeende en d'r janze Neddeläng. En Ejndhoave läêve höckzedaach rongk 235.000 Enwonnere, on dat op'n Flääch van 88,84 km². De Jemeende ömfass nävve d'r Stadt Ejndhoave selefs och't Dörp Acht, esuwie't Viêtel Meerhoave. de Stadt ligg 18 m övver'm Seespeejjel.
| Wappe | Flagg | |
|---|---|---|
 |
 | |
| Basisdate | ||
| Provenz | Noord-Brabant | |
| Koórdinate | 51° 26′ NB, 5° 28′ OL | |
| Övveflääch | 88,92 km² | |
| Emwonnere | 235.707 | |
| Löck per Kwadraatkillometer: | 2.689 enw./km² | |
| Pauszaal | 5611-5658 | |
| Offiziell Wäêvsegg: |
| |
| Pollitik | ||
| Börjemeeste | John Jorritsma (VVD) | |
Stadtdeelere Ändere
Ejndhoave deet uss sivve Beziêke bestonn:
- Zentrom
- Stratum
- Tongelre
- Woensel-Zuid
- Woensel-Noord
- Strijp
- Gestel
Noam on Etymolojie Ändere
Wie me seche ald hüüre kann, es demm Noam singe zwejde Deel ärsch nôh mem huhdütsche Wöêtche "Hof" on mem ripoaresch Wöêtche "Hauf" vewangk. Et Wöêtche "Eind" es doa henjääje schwierijere ze övversätze, ävve et weed vermoêt, dat't esuvell wie "Et Jrenzlangk töüsche'm bebout on'm onbebout Langk" bedöcke künnt. Su kütt me zom Nôm "De Haufe aan't Jrenzlangk [...]"[1]
Jeschiêt Ändere
De Stadt Ejndhoave ennstundt aan enem Delta van fünnef Flüssjere: De Dommel, de Gender, de Laak, de Tongelreep on de Rungraaf. Em Joêh 1232 hätt't van Hendrik I van Brabant et iêsch Stadt- on Maakträête kren. Op d'r Plats van d'r aahl Bursch uss'm 15. Joêhhonget stond höck de Villa Ravensdonck, nôh bejm Augustinekloste Mariënhage. 1583, während de Belaajerong van Ejndhoave wood de ahl Stadtmuur avjeresse. Benne van die Muur loach de Zint-Tring-Kerch, die 1860 wäjje d'r höckije, nöüjootesche Kerch, die dä Cuypers Piérre entwörpe hätt, avjeresse wood.
Noah d'r Endustrialisierong trokke de velle Fabrike en Ejndhoave vanaan 1900 en jruuße Zaal van Ärbeede aan. Dat woêre o.a. de Tekstielfabrike van Elias, de Haes, de Bara, Jebroêre Keunen on Philips, wat höck de weltwegg bekanngkeste Ongenämme uss Ejndhoave es.
1920 ennstundt uss'n Fusion van d'r uêspronglesche Jemeende Eindhoave, die zo d'r Zegg nit veel miêh dann die höckije Bennestadt ömfassdene, Strijp, Woensel, Gestel, Tongelre on Stratum de höckije Jemeende Ejndhoave, doamals och Jruuß-Ejndhoave jenanngk.
En d'r Töüschekreechszegg joav't hier on och en de ömliejende Jemeende en Wonnongsnuutstangk, dä vüêallem velle Ärbeede betroaf.
Währe'm Zwejde Weltkreech wood de Stadt wie uch d'r Neddeläng iêh Räss vam drette Rich besätz. Iêsch 1944 kunnt Ejndhoave während d'r Operation Market Garden van d'r allierte Truppe befrejt wääde. Noah'm Kreech hätt vüeallem de öêtlesche Kaarefabrik DAF ärsch zem Wassdom van Ejndhoave bejjedraache.
Kultur on Sinnswöödichkeete Ändere
Ejndhoave hätt en jruuße Zahl aan jeschiêtlesche Bouwerke, bejspellswies de ahl Kerch Zint-Tring on de Augustinerkerch.
Et hüühste Jeböü es "de Admirant", ene 105 m huhe Wonntuê, d'r nit wegg van de iêschte Philips-Fabrik litt. De miêschte Huhhüüsjere, wie z. B. "de Regent" en Ejndhoave sinn ävve iêsch noah 2000 ennstonde. Zoademm stonn en d'r Stadt vell Kreechs- on Richsmonumente.
Bekannte Musée en Ejndhoave sinn o.a. et Ejndhoave Museum[2], woa me och en Frieluêtmuseum besööke kann[3], et DAF-Museum, esuwie de aahle Jlöhlampefabrik van Philips uss'm Joêh 1891. Insjesamp trekke de Ejndhoavere Musêe onjefäê 186.000 Bezööke aan.
Spoêt Ändere
De bekannteste Fußball-Vering en Ejndhoave es die PSV, die zo de beste Clubs en d'r janze Neddeläng jehüürt. Dä Vering hätt viêonzwanzeschmoal de Meesteschaff, eemoal de UEFA-Cup, eemoal de Europacup I, wat d'r Vüejänge van d'r Champions League jewässe es, ävve leggere noh kee ejnzije Kieh de neddelängsche Pokaal jewonne.
Ene angere bekannte Vering es zoademm dä FC Ejndhoave, dä en d'r iêschte Division spelle deet.