För dat kleferlendische gifft dat en Shriifwiiß, dii mer och su äänlish föar dat ripuarishe nemmen kann. Daför mutt de orginal vörsla avver wat erwiertert warrn. Dat nennt een de „Klefs ripuarisch“ Shriifviis.

Klefs ripuarisch Ändere

Shrive    Aussprache (deutsch)    Beispiel (deutsch)    bejshpööl (kleefs)    Bejshpill (kölsch/kleefs jeshriwwe)   

Vokale (Monophtonge)


a kurzes a Hand, was kan (kann), waz (wor), wat (wat) Kakke, Brazzel
aa langes a Waage (woach), malen (moale), tat (daat, hät jedon) kaast (Schrank), make (machen) Aap, Plaat
ä kurzes, sehr offenes e - nät (jraad), märt (Määts), gäk (jäkk) dat fät, öm de wät, mem rädshe, em bät
ää langes, sehr offenes e äsen, Ernte äärpele (ääpel), määrges (morjens), bääje (bädde) wääde
+ langes, ganz offenes ä - - Pääd, Klääwe, jääl
e kurzes, halboffenes e - gen (kejn), ek (ish), gej (do) pekke, ez (vun sin, hä ez), hellish, shekke
oder unbetontes e Latte (Latt), machen (maache) kiike (luure, sinn, kike), ääte (esse) de, Poppe, Follek
ee langes, geschlossenes e Weg, Mehl, Heer weete (wesse), leej (niderrish, kleij, flach) weetshaf, allebeeds, et eetste
i kurzes i Wind, singen tit (zick), kwit (kwit, fott, verloore jejange) tikke, sikke, zik
ii langes i liegen, wieder kiike (luure, sinn, kike), miik (maat, hät jedon) biise, pattii, et fiize Kattriin
ih + mittellanges i mit Tonabfall liegen, wieder kiike (luure, sinn, kike), miik (maat, hät jedon) en bihs, nimmih, boa wi fihs, wihß
o kurzes, halboffenes o - koz (kunnt), host (Iil un Hasst), wol (wullt), kwoj (wöödish) ??
oo langes, geschossenes o Boot, wo doon (nah??), poot (foot, tats), boone (Bunne) koot, kooche, bloodish
oh mittellanges, geschossenes mit Tonabfall - koz (kunnt), host (Iil un Hasst), wol (wullt), kwoj (wöödish) vohd, sohd
?? kurzes, offenes o - - pott, fott, kott
oa langes, offenes o - koake (koche??), loate (loase) poats, joaf, oawend
ö kurzes, halboffenes ö - nötte (Nös), gönt (jäjenöwwer) shöppe, öwwer, köt (dä köt zum aandonn)
öö langes, geschlossenes ö Öl, gröhlen pöözele (naschen) blöödmann, böösher, wöödish
öa langes, offenes ö - (Tröte) pöal (pöal), röaje (rudern??) blöa,
u kurzes u kurz, Hund tun (doamoals), guw (joaf) fuzz, tsupp,
uu langes u Huhn, rufen ruupe (roofe), buur (buur) shawuur,
ü kurzes ü schütten, Hütte

kükske (Küchlein), schnüpke (kleine Süßigkeit)

üü langes ü Mühe, rühren füür (füür), prüüwe (besuffe)

Vokale (Diphthonge)


au Diphthong au Maus, Haus

shau'e (fürchten), gau (schnell), nau (nun)

eu Dipthong eu Eugen, euch

keure (unterhalten)

ei Diphtong ei Eimer, eigen

teij (zäh)



Die Konsonanten


b b Baum, bieten

bos (Wald), boawe (oben)

ch ch * Krach

he'chej (hast du), fruch (früh, fragte)

kraach, daach, nochtwäßßte
d d dann, dort

duw (damals), drenke (trinken)

f f viel, früher fööl (fill, nit winnish), fiil (fill, vun falle, es jefalle) foos, fuss, fätse
g g (oder Niederländisch ch) groß, gestern gaape (jääne, joane), griz (jriß) büggel, röggelshe, sigge, wigger
h h Haus, Hund

hüs (hus), hond (hungk)

j j jammern, jetzt

roaje (raten), rooje (Rote)

k k kann, kaum

kald (kalt), kat (Katze)

l l langsam, leicht

langsaam (langsam), lecht (leicht)

m m Mai, mal

määj (manchmal), muur (Mauer)

n n nicht, nun

nöale (nörgeln), näs (wie)

p p Pein, Pass poate (planntse, (en)potte, (en)topfe), pot (pot) pint, pussiire, pukke
r r r Rand, rund ruupe (roofe), shuure (Shuddere) ??
flüchtiges a erst, Wert borte (nötse), kerk (kirsh, kirresh) ??
s stimmloses s lassen, essen

fres (frisch), sukka (Zucker)

wasser??, wiis, söwer-klajent-moddäl
sh sch waschen, Stuhl, Spalte shtuul (Shtol), shwort (shwaz), shprenge (sprenge) shabau, pooshte, sproach
t t Tisch, Tier toffel (desh), trääje (trädde) tappe, trändele, fott
w w Wal, was gääwe (jäwwe), wiir (wigger??) shriiwe, wasser??, wulle

z stimmhaftes s (!!!) lesen, sicher muzze (moate), zeker (sesher??) kwazzele, zikke, zau

  • Das "ch" wird im Kleverländischen nie mit dem im Hochdeutschen üblichen j-Nachlaut (z.B. nach k) gesprochen (z.B. in Stückchen). Alte Niederrheiner

fallen zuweilen dadurch auf, dass sie auch im Hochdeutschen den j-Nachlaut nicht sprechen.

Zur Schreibung

  • Konsonanten zwischen zwei kurzen Vokalen werden verdoppelt. (wette = weiße, kozze = konnten, fesse = fischen).
  • Folgen zwei Vokale unmittelbar aufeinander, so werden diese mit dem Hochkomma (') voneinander getrennt, um Verwechslungen zu vermeiden. (bau'e = bauen, shrau'e = weinen).
  • Auslassungen infolge von Wortzusammenziehungen werden ebenfalls mit dem Hochkomma dargestellt. (Wa'che' weld = was ihr wollt, kri'chej = bekommst du)
  • Groß wird nur an Satzanfängen und bei Eigennamen geschrieben.
  • Um Eindeutigkeit zur Unterscheidung von stimmhaftem und stimmlosem s zu erreichen, wird "z" für das stimmhafte s verwendet. Der deutsche z-Laut wird mit "ts" geschrieben. Entsprechend wird das deutsche q mit "kw" geschrieben und x mit "ks".


Ek hoap, da'chej et min norsüt, as ek hir en dor eiges klendere fäälas bej't shriiwe maak. Dor zin tweej of drij zaake, an di'chej ow es ersd gewenne mot:

  • Shriiwt genen döbbelden gonzonand an't änd van en woord.
  • Shriiwt noots groot en ennen zat.
  • Määj es et nät egoal, of'che' "s" of "z" (of "t" of "d") an't änd van en woord zät. Öwwalächd dann mar, u et hit, as'che än vasheije föarm van dat woord gebrükd. ("gebrükd" än ni "gebrükt" wääges "gebrükden").
  • Gebrükd gen "sch", "v", "q" of "x".


Websigge Ändere




Wat do noch fäält Ändere

flüchtiges offene o aka er aus (deutsch) sicher, verdammt, (ksh) Verwandschaff, küümer,  ? v un w sünd avva verschieden un wääde jebruch. sharf / stottoon ? Schlääsh / Schlähsh sch wie in Kölsch, sh wie in Schrift, ch wie in (Deutsch) König, Honig, Milch ? wie unterscheidet man die beiden stimmlosen ch ? Wie schreibt man das stimmhafte ch / den Ton zwischen g und ch ? wie den Ton zwischen e und i ? Diphtonge: ou wie ksh bou, zou,


Beispielwörter ksh Challenge ---

aap Affe langes a bang ängstlich lurzes a, guttural-nasales n bangk guttural-nasales n, gefolgt von k drißß kurzes i, stimmloses s, kurzer Vokal als vorletzter Ton Platsch! tiefes sch Kölsch tiefes sch düüvel

schlääsh schlecht kein stotton? schlähsh Schläge 'geschäft' / stotton? Poosh p, sh-Auslaut mit Plural 'te' fund punk zick Emmer Eimer ėmmer immer et es, das fußß katsch k, a kurz+hell

en --- cut das kurze helle 'a' server-client stimmloses s im Anlaut

fr --- journal schtimmhaftes 'sch' aka 'j' friseur frz. r-Auslaut

ksh --- botz (jet zum aandonn) kurz geschl. o butz (vun büzze) zwischen u und o

Dä Ton vun lange Vokale:

  • Jetz lijj'ish en do sohd, ävvo nur koot.
  • Wan Do mish shläshs, da krij'ish shlähsh, un mir jäijd'et shlääsh.
  • Ish mach mish op dä wääch.
  • Dä jäjt op sing buhd för jet eröm ze knuuve.
  • Dat widdolijje bihs koam jans en wiis
  • Ish ben jät möhd. Dat mööt nit sinn.