Oliejarchie

Bij ing oliejarchie (Oad Jriekiesj: ὀλίγος (oligos) = 'winnieg' en ἄρχειν (archein) = 'hersje') is de mach i de heng van inne klinge kloeb, ing vuursjtand va hersjere va jroeëse sjtank. Vruier i jen aodheet besjtong ´t rejier oes hersjafte die ´t jewaltsmonopolie bezitse: ing erfsjaftlieje klasse die durch reliejoeën, verwantsjaf, jehalt, anerkennoeng en tsewiele zoeëjaar durch sjproach jesjeie is va de res va de jezelsjaf. Ezoeng vuursjteng hant de bedurfnis hön mach tse jebroeche vuur d'r eje troeb vuur tse trekke.

In ing oliejarchiesje rejieroeng vingt de richtiegheet va de jezetser ziene fong bij 't jódvinge (jroeps-ieksbeliebiegheet) durch d'r jesjlaose kloeb behauwe lu. Et is éé va de vunnef sjtaatssjlage besjrève durch d'r Plato, deë kank de oliejarchie weer wie d'r 'sjleëtste' fassong van ing aristokratie wail de oliejarchie intsel en alling vuur d'r eje klasse hótvollee sjoeft.

Baisjpielswies

De bekankdste oliejarchiesje polis woar Massalia (Jitsieg Marseille), woava d'r sjtaatsbesjtel in de aodheet durch mennieginne jód woeëd ekstemeerd. Óch de poleis Sjparta, Korinthe en Athene zunt oeëts baisjpiele va oliejarchiesje rejieroenge jeweë, jraad wie intsieje sjteë óp 't Hollendsj in 't zivvetsing en achtsingde joarhónged. Óch de Foenieziesjer handelsjtad Karthago woar ing oliejarchie.

D'r bejrif 'oliejarch' woeëd werm döks jebroechd doe noa 't oezeree brèche va de Sovjet-Oenie 't ziech oeswiezet dat óngersjiedlieje kiets-jesjefsmander oes de Roesiesjer handelswelt ziech jód mit de politieker óngeree versjtonge en doadurch ziech koeete imiesje i politiesje besjluus. Durch dezelfde reë weëde de sjtate van Amerika en de Oekraiene allewiele ummer dökser wie oliejarchie besjrieve.

Ing baisjpiel van e durch ing oliejarchie jelenkd lank is hu tse daags Tsaoedi-Arabieje, woa de mach jedeeld weëd tusje bekans doezend prinse die allenäu mitmitjlieder zunt va d'r sjtam Tsaoed.[bron?]]

Et iezer jezets va de oliejarchie

Jezelsjafswissesjafrer d'r Robert Michels behauptet dat jedes rejier, ejaal wie demokratiesj of autokratiesj 't óch deet aavange, vazelver weëd dat ing oliejarchie. Doamit jetsieëmt dis iezer jezets va de oliejarchie ziech bij d'r jedanke uvver behauwe lu vuurjewórpe durch d'r Pareto en d'r Mosca.

Websigke

• L. Whibley, Greek Oligarchies: Their Character and Organisation, New York - Londen, 1896.
• W.S. Morison, Recensie van M. Ostwald, Oligarchia. The Development of a Constitutional Form in Ancient Greece, Stuttgart, 2000, in BMCR 13 (2002).