Et Berjische

Dat Berjische ess dä Jejend, dä henger Kölle anfängt, esu ättwa ab Müllem un die jeht su in ättwa bis Schwellem, äwwa dat is schunn Westfale.

Wuppertal em Berjische

Mit Berjen hätt datt jarnüß ze dunn

D'r Name kütt vun den Jraafen vun Berch. De ierschte vun dennen woar d'r Jraaf Adolf I., d'r im Joahr 1101 uurkundlich als Jraaf vum Berch jenannt wuurd. D'r Name deht sich vom Stammsitz vun demm Jeschlecht omm ahlen Berch, wo dennen ihre ierschte Burch jestangen hätt, affleiten. Denne hätt de janze Jejend zwesche Kölle un Westfale jehürt. Die hann ooch dem Ääzbeschof vun Kölle dat Lääwe so mannchmal schwär jemaat.

Wichtije Saache em Berjische

De wechtechste Floss em Berjische is de Wopper, un an demm Floss läät ooch de jrößte Schtatt em Berjische, Woppertal. Do jitt et de Schwebebahn, de woor bes 2000 dat secherste Verkährsmeddel vun de Wält. Metterfonge hätt die der Eujen Langen, der de Kölsche Zockerfabricke jejründet hätt.

Su noch un noch trekke emmer mieh Kölsche innet Berjische, un et kann sinn, dat esu um 2050 Woppertal ene Vuurort von Kölle jewoode is, su wie et hück adt Berjisch-Jladbach eß.

de Jlidderung van et Berjesche

Dat Berjsche hät me fröhe en Haupsaach 2 Berett jedeelt: et Nidder-berjesche un et Bover-berjesche, un dat esu la un bei laans de Wopper. Bovve wohr em Södde, et Nidder-berjesche wohr em Norde jeläje.

Noh Sprohche kamer äver hük sage, es de Jrenz mieh em Söde un jeiht zwesche Lävverkuuse un Solinge bes nit janz noh Wuppertal, Elberfeld, un dann aan Jummersbach vörbei. Em Söde kallt mer uns Rippuarisch Platt un em Norde dreij Zoote Nidderfrangkesche Sprohche. En de Medde un em Norde vun Düsseldorf un össlich et dat en Berjesch wat noch zom Limburjesch neisch. En de Medde, bei Wende, Wuppertal, Neviges, Werde, bes Ovverhuise, Mölm, Duisburch es ne Kleefse Dialekt em Jebruch. Un em Oste dovun es et dat Ossberjesche, wat de Lüü do kalle.