Ongerscheide zwesche Versione vun dä Sigg „Adam Wrede“

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
SamoaBot (Klaaf · Beijdrähsch)
M Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q125915
Artikel ergänzt, meistens durch Übersetzung der deutschen Seite.
Reih 1:
{{Atikkel_op|Kölsch|Wrede oder Akademie}}
'''Adam Wrede''' (* [[12. April]] [[Joohr 1875|1875]]; † [[21. Dezember]] [[Joohr 1960|1960]]) hät Jeschichte, Jermanistik, Philologie un Jeografie en [[Bonn]] un en [[Münster]] studeet. 1896 woodt hä zo enem Metjlid vun der [[KDStV Novesia Bonn.|KDStV Novesia Bonn]], ener katholische Stundenteverbingung. Vun 1903 bes 1927 hät hä als Oberlährer odder Studienrat em Schillerjymnasium en Kölle jearbeidt. Singe Doktor (Dr. phil.) hätte 1905 en [[Tübingen|Tübinge]]n jemaat. 1915 hät hä sing [[Habilitation]] an der Kölsche Handelshuhschull jemaht, me'm Werk ''Südniederländische Einflüsse auf die Kölner Schriftsprache'' (Wie de Niederländer uns kölsche Sproch verändere). Vun 1921 aan wor he Professor aan de [[Universität Köln|Uni en Kölle]]. ImDer zoWrede Ihrwor jite Metjlid vun der [[NSDAP]] zick 1933 un sing Publikatione widderspeejele et, hückzodaachför ene Köln-NippesBeispill enhät Adam-Wrede-Stroßhä 1936 ''Deutsche Volkskunde auf germanischer Grundlage'' geschrieben. Dat1960 es janzder enWrede derjestorve. NöhMer vunkann dersinge FloraJrav (Botanischerom Garten)Melate-Fridhoff en Kölle finge.
 
Im zo Ihr jit et hückzodaach en Köln-Nippes en Adam-Wrede-Stroß. Dat es janz en der Nöh vun der Flora (Botanischer Garten).
 
==Däm Wrede singe ''{{lang|de|Sprachschatz}}''==
Berümp es dä Mann wäje singem ''{{lang|de|Neuer kölnischer Sprachschatz}}'', dä 1956 erschunge es, ävver esujar vör dem Zweite Weltkreeg för et Dröcke bereit wor un dä fass en enem Husbrand bei dem Wrede 1942 afjebrannt woodt; dat es ävver nit passeet un dat Werk kunnt endlich veröffentlich wäde. Op 1103 Sigge hät dä Professor kölsche Wööd, Usdröck un Sprüch jesammelt. Drei Böcher sin dodruss jewoode. SujarDer Wrede hät nit nor kölsche Bejreffe linguistisch verklört; hä hät esujar biojrafische Saache hätüvver kölsche Stroße, Jebäude un Fijore (de "kölsche Orjenale") esuwie de kölsche heJescheech opjeschrivve. ZomFör e Beispill kamerkammer üvver dat [[Fleuten-Arnöldche]] nohlese,: wie dä richtich hoßheeß, wannerwann hä jeboore un jestorve es, dat dat en Suffkraad wor, dä sich met Flöte spille jet Jeld verdeene dät … un noch vill mieh hät dä Wrede üvver dat Fleuten-Arnöldsche erussjefunge. Wä Loss hät, kann et nohlese. För die Lück, die de kölsche Sprooch studeere welle, darf dä Wrede em Böcherschaaf nit fähle.
 
Der Dam hät och Forschunge zor [[Ahl-Kölsche Shprooch|ahlkölsche Sproch]] jemaat, die hä och veröffentliche wollt. 1914 wor dat Ding alt bereit för et Dröcke, ävver bes 1954 hät hä immer widder Neues dozo jedonn un hä storv, bevör singe esujenannte ''Altkölscher Wortschatz'' erschung. Dem Wrede sing Dokumente loge dann vun 1980 bes 2005 em Historische Archiv vun Kölle, bes der Stefan Winter se entdeck hät, dä se och veröffentliche wollt un dä met der [[Akademie för uns kölsche Sproch]] jearbeidt hat, för dat ze schaffe. Leider es och hä jestorve, bevör dat Werk erschunge es; der Winter storv 2006 aan ener Krankheit.
 
==Üvvrijens==
Och dä ahle [[Konrad Adenauer]] hotthatt däm Wrede singe ''{{lang|de|Sprachschatz}}'' em Böcherschaaf. Wann ehr ens en et Konrad-Adenauer-Huus en Rhöndorf kutt (dat es hück e Museum), dann luurt ens en et Wonnzemmer vun däm ahle Konni. Die drei ruude Böcher vum Wrede kamer nit üvversinn.
 
==För Kölsch ze studeere==
Di Sigg heh stamp vun „https://ksh.wikipedia.org/wiki/Adam_Wrede“.