Ongerscheide zwesche Versione vun dä Sigg „Luxemburjesche Sprooch“
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
De Sigg wood neu aanjelaat met däm Aanfang: Et '''Luxembuerjesch''' (äje Bezeechnong ''Lëtzebuergesch'') ess de Nationalsprooch von de Luxembuerje. Et basiert op däm Moselfr … |
Keine Bearbeitungszusammenfassung |
||
Reih 12:
===Ähnlichkeete mem Ripoaresch===
* De Konsonante sen, wa'me se mem Huhdeutsch on mem Ripoaresch verjlich, fass jenau wie em Ripoaresch. Paar Beispill: lux. ''Päerd'', rip. ''Pääd'', hd. ''Pferd'' — lux. ''déif'', rip. ''deef'', hd. ''tief'' — lux. ''liewen'', rip. ''läve'', hd. ''leben'' — lux. ''wat'', rip. ''wat'', hd. ''
* Et '''g''' wiërd midden en ënem Woord udde am Engk weech usjesproche, z.B. ''Bierg'' sprich sich "Biërch", ''Lager'' sprich sich "Larer".
* Vill Wöörd sen jlich udde ähnlich: ''och'' = och, ''vill'' = vill, ''op'' = op, ''Kabes'' = Kappes, ''meng Fra'' = ming Frau.
* Vill Verbe sen onräjelmäßich, z.B. ''soen'' (= sare): ''ech soen, du sees, hie seet, mir soen, dir sot, si soen.''
* Et jit keene Ungescheed zweschen [[Nominativ]] on [[Akkusativ]]. Su wie mir sare: ''Dä iëschte Mann schlät dä andre Mann'', su heeß et do: ''Den éischte Mann schléit den anere Mann.'' Op Huhdeutsch mööt me hee zwei verschiddene Atikkele benutze ("der" on "den").
===Ungescheed vom Ripoaresch===
* De Vokale hann sich komplett anders entwickelt. Zom Beispill ess et '''i''' zom Deel zo ënem '''a''' jewudde (hd. "in" → lux. ''an'') on et '''a''' widderöm zom '''u''' (hd. "an" → lux. ''un''). Och söns sen de Vokale janz anders on maache de jrüßte Schwierichkeete, wa'mer et Luxembuerjesch verstohn udde spreche well. E '''ö''' on e '''ü''' jit et jar ni' mieh en dä Sprooch, do hann se '''e''' on '''i''' drus jemat.
* Am Anfang von ënem Woord wiërd et '''g''' net weech jesproche sondern wie em Huhdeutsch.
* Vür ënem '''t''' ess et '''s''' zom Deel (net emme) zo ënem '''sch''' jewudde, z.B. ''d'Bescht'' = et Beste. E '''t''' am Engk von ënem Woord fällt och nit fott, sondern wiërd usjesproche, z.B. ''hie sëtzt'' = hä sitz.
* Die Endong ''-en'' wiërd miestendeels usjesproche, nur wenn bestemmte Konsonante drop folëje, fällt et ''-n'' fott. (Dat wiërd [[Efeler Räjel]] jenannt, wäll me't en de [[Eifel|Eefel]] och ësu mät.)
* Et sen vill mieh franzüsesch Wöörd dren als bei uns. Vill jeliehrte Wöörd sen och dubbelt övvenomme, eemol us'm Huhdeutsch on eemol us'm Franzüsesch. Me kann sare ''e Kommentar'' udde och ''e Commentaire''.
* Ärch vill Wöörd krijjen en de Mehrzahl ''-er'' hingen draan, zom Beispill sät me do ''Dialekter'' för "Dialekte".
==Beispilltex==
Dat ess us däm luxembuerjesche Wikipedia-Atikkel övve [[Bonn]]:
''Bonn ass eng Stad an der Bundesrepublik Däitschland. Mat engen 325.000 Awunner (2011) läit se u béiden Uwänner vum Rhäin am Süde vun Nordrhein-Westfalen. Hir Ufänk ginn 2000 Joer zréck op germanesch a réimesch Siidlungen. Domat ass et eng vun den eelste Stied an Däitschland. Am Laf vum 19. Joerhonnert huet d'Stad duerch hir Universitéit op sech opmierksam gemaach, déi sech zu enger vun deene bedeitendsten däitschen Héichschoulen entwéckelt huet. Wéinst der Trennung vun Däitschland nom Zweete Weltkrich an Zone war Bonn vun 1949 bis 1990 provisoresch Haaptstad a bis 1999 Regierungssëtz vun der Bundesrepublik Däitschland. Haut hunn ëmmer nach sechs Bundesministerien hei hiren éischten Dingschtsëtz.''
| |||