Ongerscheide zwesche Versione vun dä Sigg „Sprooch“

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
zöröckjeholld
Echtio (Klaaf · Beijdrähsch)
MKeine Bearbeitungszusammenfassung
Reih 1:
{{Atikkel_op|Kölsch|}}
En '''Shprooch''' (och '''Sprooch''', '''Schprooch''', '''shproach''' jeshrivve) is jetjätt dat je''sproch''e weed. Ander saare, Shprooche weede [[Schwaade|jeschwaadt]]. Die Wikkipedija hee es for e Bëijshpill en der ripuarische SproocheShprooch jeschriwwe, on et jitt och Wikkipedija's in andere SproocheShprooche.
 
De [[Weßßeschaff fun de Shprooche]] säädt, mer hann minnßtenß jood övver {{formatnum:8600}} Shprooche op der [[ÄÄd (Planneet)|Wälldt]], andere kalle sujaa fun {{formatnum:35000}} udder noch mieh Shprooche.
 
Shprooche deene der Vershtändejong. Eine säät jetjätt, ene ander vershteiht dat, un kann och jetjätt domet aanfange. Esu fungkßeneet dat met dä Shprooche, un doh sensenn se och för jedaach. Mer scheck sesch beim Schwaade, SchriiveShriive, un esu, jäjesiggesh [[Enfommazjuhn]]e hen un her, di en dä Shprooch [[Ußdröcke (Shprooch)|ußjedröck]] wädewääde.
 
De allermiehßte Shprooche deiht mer schwaadeshwaade, un ene joode Deijl vun uns Shprooche kam_mer [[Schriive|opschriive]] un domet och övver en lange [[Door|Zick]] faßhallde. EtlijjeÄtlijje Shprooche han_er [[Jebääede]] udder [[Zeijsheshprooch|Zeijshe]], om sesh domet [[shtumm]] ußzedröcke.
 
== Opbou ==
 
Shprooche hann enne Fürat an [[Woot (Sprooch)|Wööt]], wo drahn mer de ëijnzellne Shprooche äkänne kann. För jewööhnlesch deiht mer en Reih vun dä Wööt henger enander hange beim [[Kalle (Shprooch)|Kalle]], un beldt esu ene [[Saz (Shprooch)|Saz]] en dä Shprooch. Doför, wi mer dat määt, jitjitt et [[Rääjel]]le. Di sensenn en alle Shprooche angersch, un jehüüre zo dä Sprooch, als ene faßte Beshtanddeil. Jenou esu kam_mer Säz henger enander hange, öm ene [[Senn (Bedücknis)|Senn]] ußzedröcke, wo eine Saz nit jenooch es. Un esu wigger. Janz kumpläxe Saache kumme als ene lange [[Kall (Verzälle)|Kall]], odder als e [[SchoushpellShoushpell]], en [[Oppföhrung]], odder en [[Booch|Böösho]] dohëo.
 
== Weßßeschaffte ==
 
En de Wesseschaffte vun de Shprooche beschäftesch sesch de [[Lëxėk]] met dä Wööt, di doh sėnsėnn, de [[Ettümmoloji]] domet, wi di wall entschtandeäntshtande sėnsėnn, de [[Onnomasjoloji]] domet, wi de Wööt övvehoup jebelldt wädewääde künne. De [[Jrammatėk]] es doför zohshtändesch, opzezëije, wi de Wööt bem Säz boue prinzippijäll verändert wääde, mer säät och: [[Böujung (Jrammatėk)|jebeush]] wääde. De [[Syntax]] deit dann liehre, wie mer de jebeuchte Wööt zosammepossumeteet, öm Säz druß wääde ze lohße, un wat un wi do de [[Böujung]]e zosamme ze shton hann, domet dat och all sing [[Reschteschkeit]] kritt es un shtemmp. En de [[Rhetoorėk]] deiht mer sesch dann domet bevaße, uß enem [[Pöngel]] Säz en schöne [[Redd (Kalle)|Redd]] odder_ene jode [[Vördraach]] ze forrme, un de [[Litteratuurweßßeschaff]] lohrt sesch [[Schriive|opjeschrevve]] Shprooch, alsu [[Tëx]], aan, un weiß jetjätt dozoh ze saare. De [[Ochtojraffi]] säät uns, wi en en Shprooch der iere Täx jeschrevvejeshrevve weedwääde, de [[Foneetėk]] un dä ier Ongerjlėdderunge befaße sesh domet, wi de Shprooch klenge deiht, un de [[Loggopäddi]] kann unß liehre, wi mer dä Klang hen kritt, wam_mer et noh_nit kann.
 
Jetz kam_mer de ongerscheedlijje Shprooche och zosamme, of nevvenëijn bėtraachte — dat määt de [[Verjliishende Shprochweßßeschaff]] un verzallt uns, wat de Ongerscheed un Jemëijnsamkeite sinsinn, un belldt udder beschriev esu [[Shprochejroppe]], [[Shproochefamillisch|-famillije]], [[Dijalëk|Dialëkte]], un noch ene janze Pöngel fun shpezijëlle Schmölzjer us Shprooche, un Zosammehäng zwesche de Shprooche.
 
Mer kann der Senn vun dämm, wat ens en eine Shprooch jesaat wood, en en annder Shprooch övverdraare, wam_mer_t kann, dat nännt mer [[Övversäzeövversäze]]. Bei Jeschrevvejeshrevve Saache jenou esu. Jäz kam_mer och dä Klang vun wat en eine Shprooch opjeschrevve woodt, en en ander Shprooch övverdraare, oohne op dr Senn ze aachte, dä Förjang heijß [[Tranßkrėpßjůhn]].
 
Övverhoup, de miihßte Shprooche hanhann en [[Schreff]], woh se mit jeschrevvejeshrevve wääde. Di es lang nit bei alle Shprooche desellve, ävver de winnishßte Schreffte wääde nur för ein Shprooch jebruch, un et jidd_er och en Aanzahl Shprooche, di mer en zwei odder sujaa mieh Shreffte schriif. Dat kann entwederäntweder oder sinsinn, mer wääßelt do nit meddsendren de SchreffShreff, ävver em [[Japaanesch (Shprooch)|Japaanesche]] schriif mer bes_op fönnef Schreffsüßteme jemesch, wam_mer dat well.
 
 
Di Sigg heh stamp vun „https://ksh.wikipedia.org/wiki/Sprooch“.