Moond (Astronomie)
 | Hee kütt nur ejne Senn, ävver Moond kann mieh bedügge. Luuer donoh op dä Sigk → Moond (Watt ėßß datt?) |
|---|
Enne Hėmmelzkörrper dä sisj_ömm_enne Planneet am driehe eß, weil_er_en ömrundt, dat ess_ene Moond. Unß Ääd hätt eijne. Diverrse anndere Planneete vun unß Sunn hann_er och wellshe, zom Deijl ettlijje.
| De Dijaläkte un wi mer t bochshtabbėerre kann
| ||
|---|---|---|
| Dremmener Platt : | Mǫe̩n | |
| Kölsch (Rheinische Dokumenta) : | Mǫǫnt | |
| Kölsch (Ripoarėsch Töhn) : | Moohnd, Moont | |
| Kölsch (Wrede) : | Mond | |
| Nederdütsch : | Maand (Astronomie) | |
| Nederlands : | Natuurlijke maan | |
| Rhinberkse Platt : | Haaṣe̩ṣǫn, Mǫǫnt | |
| Stolberjer Platt : | Mond | |
Moonde im unsəm Sunnesüßteem Ändere
von inne noh ußße:
Beij_m_Merrkuur Ändere
Dä Merrkuur hätt_ere keeijn.
Beij der Veenuß Ändere
De Veenuß hätt_ere och keeijn.
Beij de Ääd Ändere
Beij de Ääd leuf eijne Moond med öm de Sunn, däß heiß och noch „Moond,“ un woo lange, lange Zick der eijnzijje, dä mer jekannt hätt. Etß der Gallileo Gallilei met der Fernrüühr hätt die Einzishaadishkeijt beendt. Ävver noh unsəm Moond heißen all die anndere Moonde jemeinsaam Moonde.
Beij_em Machß Ändere
Dä Machß hätt zwei Moonde die en ömkreise. Die heeßen:
Beij_em Juppitter Ändere
Dä Juppitter hätt 63 Moonde, die en ömkreise. Hee in der Leeß sin de jrützte sächs jenannt.
All andere Moonde vum Juppitter sin kleiner als 100 km im Doorchmesser. Ganymed ist mit 5262 km Doorchmesser noch jrösser als de Merrkuur.
Beij_em Satturrən Ändere
Dä Satturrən hätt 43 Moonde öm sich eröm. Och hee de jrützte oppjeliss.
En Besuunderheit bei dä Satturrənmoonde is dat die Moonde Janus un Epimetheus alle vier Joor ihr Ömlaufbaan tuusche dun.
Beij_em Urranuß Ändere
Öm dä Urranuß kreise 27 Moonde. Die 4 jrützte heeßen:
Beij_em Nepptuun Ändere
17 jrössteteils kleeijne Moonde ömkreise dä Nepptuun. Die dreij jrötzte sin:
Dä Triton lööff entjejenjesetzt zo dä Driirichtung vom Nepptuun. Dat is einmalisch in unserem Sunnesystem.
Beij_em Pluuto Ändere
Moonde in anndere Sunnesüßteeme Ändere
Moonde in anndere Sunnesüßteeme sinn_er bißheer keijn entdekk woode. Unß Technik künnt dat fö_de_Mommeng on_no_nit.