Kupferhoff
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
Önö Kupferhoff es ön Messingfabrik, wi sö vreuer ä Stolbersch stäng.
Wiesu ä Stolbersch Ändere
D Kupferhöff stamme us d Zitt als mo ä Stolbersch völl Messing maade. Bes z 1300 Mann wirkde vöör d Fabrikke. Dovöör joov öt a paar Jrönd. Ichtens hodde se ä Stolbersch almei. Op dr Breenijerberch an d Schlangebersch, dr Brockebersch un ä Wäth hand sö övver a paar Hondött Johr donoo jejraave. Suu wi di Messing maade brudde di völl mi Jalmei als Koffer. Völl Koffer koom us dr Harz. Öt woch winnijer Werk Messing he ä Stolbersch zö maache. Mo brudde net a zuvöll Jalmei zö schleeve. Zweidens hod mo ä Stolbersch jenoch Wasser, öm us dat Messing Plaate zö houe. Stolbersch hott jo d Vichtbaach, d Mönsterbaach un dö Inde. Dreidenz hott d Eifel jenoch Holz öm Vüür vöör di Öffent z mache.
De enkele Höff Ändere
Dat janze vong onjeväär 1570 a. Kupfermeester Schleichers Lennad bouwde de ischte Fabrik un singe Kupferhoff der Schleichers Hoff, dämm moch hü als d Adler Appöthek kennt, stäng en d Nöh van d Bursch. Vöör d damollije Zitt woche de Chefs van di Fabrikke, die Kupfermestere, rische Lüü. D Kupferhöff woore jett ußjevallenes. Spier, om die Zitt van dr Dreßischjöhrije Kresch, boude se decke Muure öm die Hüüser, kleng Burje su zö saare.
Em Laufe van d Zitt entstonge ä Stolbersch önö Hoof Kupferhöff. He es ön Liis van d Grützte:
Adler Appöthek, d Au Kruutlaad (ä Huchdütsch Alte Krautlade), dr Bernhardshammör, dr Binsfeldhammör, dr Dollartshammer, d Elgermölle (ä Huchdütsch Elgermühle), dr Frankedahl (ä Huchdütsch Frankenthal), d Jedau (ä Huchdütsch Gedau) , dr Jrönedahl (ä Huchdütsch Grünenthal), d Ruusedahl (ä Huchdütsch Rosenthal), d Schaat un d Velau.
Ävver öt joov völl mi ä Stolbersch. Net all hovve Bestand, völl woode avjeresse.
Zö Lääse Ändere
- Ramm, Hans-Joachim (Redaktion), Mühlen, Hammerwerke und Kupferhöfe im Tal der Vicht und ihre Besitzer, Beiträge zur Stolberger Geschichte Bd. 23, Stolberg 1998, ISBN 3-926830-12-3 (ä Huchdütsch)