He die Sie ös op Stolberjer Platt
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)

Estland, amplisch: Eeste Vabariik es ö Land em Nordoste va Europa. Öt Land litt injeklemmt tösche de Ostsee (watt nordlisch d'r Finnische Meerbusen jenannt wääd) em Weste un Rußland em Oste. Lettland litt em Süde. 2015 wonnde d'r 1.3 Mellion Lüüh op 45.339 km². D Hauptstadt es Reval (Talinn), mit 438.000 Lüüh de jrüßde Stadt Estlands. Estland es kulturell verwannt mit Finnland. En beede Staate wääd eng Fin-Ujrische Sprooch jekallt.

D Vaahn va Estland;
Reval (Talinn);

Geschiechte Ändere

Va alters her es Estland beeinflößt dörch Skandinavische Völker. In d zwäälfte Joohrhonnert besäätte de Dene öt Norde va öt Estland va hüdsche Daag. Verschiedene Kriege wääde befochte, spääter ouch mit öt Tsaristisches Rußland un d Dütsch-Livländische Krüsridder, die in 1346 öt Land erowerden. D Dütsche Kultur un Minderheit hat bis Aavang vam zwanzigsten Joohrhonnert eng huhe soziale Positiun un politische-militääre Engfloß en Estland.

1558 koom Estland onger Swäädische Heerschaff, dat douerte bis 1710. 1559 entstäng de Livlandische Krisch, wobei dat Russische Tsarenrich wääd besiegt dörch unter angere Schwääde. Ouch d Reformatiun begann in d Schwäädische Zitt, wobei öt Lutheranische Glouve siehr schnell wääd verbreit. Schwääde verlor Livland (öt Estland un Lettland va hüdsche Daag) nom Jruße Nordische Krisch jäje öt Tsaristische Rußland. Als de Bolschewiken am Eng vam Eeschte Wältkrisch (1918) de Russische Tsar entthronten, koome de Este in Oufrur. Dörch de Krisch, dä dodörch entstäng, koome unjeväär 5.500 Lüüh ums Lewe.

D Este wääde besiegt dörch d Kommunistische Rode Armee va de neue Sowjet-Uniun. Onger de Heerschaff va Stalin wääde viel etnijesche Este deportiert no de Gulag-Loger in öt kalde Siberien, Ouch wege Verdacht va Kollaboratiun mit d nazi-dütsche Heer en de Zweete Wältkrisch. Am Eng vam Krisch flehe viel etnijesche Schwääde, die siehr lang en kleine Jemengschaff ware em Westen Estlands. D Russe besiedelten d östlische Jebede va Estland, wo si noch stehts en jruße Mehrheet sinn. In 1991 wääd Estland onaavhängisch va d Sowjet-Uniun.

Övver öt Land Ändere

Estland es en zemelesch platt Jebiid mit en paar huhe Stelle im Südosten des Landes. D hükßde Stell es de Suur Munamägi mit 318 Meter N.N. An d'r Ostseeküst sinn Klippe bis 50 Meter huh. Öt jiev viel Bösche, die bedecke 61% d'r Landflääch. D'r jrüßde See es d'r Peipsi-See op d Jrens mit Rußland. De jrüßde Flöß sinn d Võhandu mit 162 Kilometer Länge un d Narva Jõgi, die ouch litt op d Jrens mit Rußland un fleeßt vam Peipsi-See zom Finnische Meerbusen. Reval (Talinn) es d jrüßde Stadt. Anger jruße Städte sinn Tartu (103.284 Lüüh), Narva (65.881), Pärnu (44.083) un Kohtla-Järve (37.837). Estland es verdeehlt en 15 Maakonnad. Unjeväär 70% va de Bevölkerung es Estisch. 25% es Russisch un 2% es Ukrainisch. D meeste etnijesche Dütsche un Schwääde flehe am Eng vam Zweete Wältkrisch för de Rode Armee. Va alters her war d Lutheranische Kirche d jrüßde Jemengschaff mit 10% Anjehörije. D Russisch-Orthodoxe Kirche es nu mit 16% de jrüßde. 54% van de Lüüh sinn keen Glouve anjehörisch. 16% glouven, ävver sinn nitt anjehörisch zo en Jemengschaff.

 
D Suur Munamägi;

[1][2]

Quälle Ändere

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_cities_and_towns_in_Estonia
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Estonia
  Commons: Estland – Sammlung von Bilder, Filemche un Tön op Wikimedia Commons